Isua leh Rualbanlote

                                                     Isua, rualbanlote lainata, tidamtu

Marka 1:40-45; 3:1-12; Sam 139:13-16

 

Bible hun laia natna leh an ngaihdan: Rualbanlo kan tih hian taksa emaw rilru lama natna nei an ni mai a. Bible ah natna chi hrang hrang kan hmu a, a lo awm chhan nia an ngaih chi hrang hrang kan hmu bawk. Vun natna (phar, ringworm etc) a lar hle a, mit natna, beng thalo, zeng, fuke kim lo leh dik lo, tawngtheilo, rilru buai, ramhuai man, leh veikhawr thleng hian rualbanlohnaa ngaih a ni.

Juda ho ngaihdan ah chuan natna emaw rualbanlohna hi Pathian hremna  (Ex.4:11; Deut. 32:39), Setana hnathawh (Job. 2:7), ramhuai hnathawh (Mk.9:18,25), leh Nu leh pa sual vanga fate chunga thleng (John 9:2) ang ten an ngai.

Rualbanlo/Natna tuarte an en dan: Pianphunga chiangkuan lohna nei reng reng chu Puithiam  pawh nise Lalpa hnenah halral thil an hlan ve thei lo (Lev.21:18-20). Phar te phei chu dai ah an awmna tur an siam sak a, an quarantine mai thin. Tin, natna tuar tam zawk te kha mi rethei, in enkawlna tha nei zo lo, loneitute leh dinhmun berh ve tak taka ding an nih vangin an dam khawchhuah nan kutdawha eizawng pawh an tam em em a. Thuthlung Hlui bu tam takah Pathian in rualbanlo, natna tuar te ngaihsak tura a tih thu kan hmuh rual in natna an ngaihdan dik tawk loh vang te, enkawl dan thiam tawk loh vang te, damdawi lam thiamna san tawk loh vang te leh sum leh pai harsatna te vangin Rualbanlo te dinhmun kha a tha lem lo hle a ni.

                1) Isuan taksa leh rilru lama rualbanlo te a tidam: 

    Isua khan a pianna khua Nazareth atangin rawngbawlna bul a tan a, a rawngbawl dan tur (manifesto) a sawi atang hian tute hnenah nge chanchin tha a hril dawn a, engtin nge rawng a bawl dawn tih a chiang khawp mai. (Lk. 4: 18-19) A rawngbawlna tur ah hian rualbanlo – natna chi hrang hrang tuarte hi an tel ve a ni.

                Isuan rawngbawl bul a tan phat atanga an man zan thleng khan tihdam rawngbawlna hi a kalpui a (Puithiam lalber bawih beng a tihdam sak Lk.22:51). A rawngbawlna kha lungthu pathum ang a ni a, Thuhril – Zirtir – Tihdam te an ni. Heng a rawngbawlna hlawkpui ber ber te chu rualbanlo kan tih te hi an ni. Natna vei rualbanlo te khan midang aiin Lal Isua kha an mamawh bik niin an in hria ani mai thei. Natna chi hrang hrang nei te, rualbanlohna in ang lo tak tak – phar, mitdel, zeng, bengawng, ramhuai man, thiput reh theilo, vung te khan beiseina nen an rawn pan a, Lal Isua khan tihdam theih loh a nei lova, Lal Isua bulah chuan an dam zel a ni. Mitthi te meuh pawh a tinung leh a sin!

Lal Isuan, "Mi hriselte chuan daktawr an ngai lo a, mi bawrhsawmte zawkin an ngai a ni. Mi fel takte lam tura lo kal ka ni lo a, mi sualte lama simtir tura lo kal ka ni zawk," (Luka 5:31-32) a tih ang deuh khan rualban lo, natna chi hrang hrangin a tlakbuak te chungah Pathian ropui zia a lang nasa a ni. Sam ziaktu pakhat pawh in “I thuruatte ka zir theih nân Tihhrehawma ka lo awm kha ka tân a ṭha a ni” a tih kha(Sam 119:71)

2)  A hunlaia sakhua leh khawtlang dan pel rawkin a tidam:

Isua khan a rawngbawlna kha chak takin a kalpui a, a mamawh tute tan a nih chuan Juda sakhua dan leh khawtlang mitmei kha a veng lutuk lem lo. A rawngbawlna ah a chiang a, Juda sakhua hruaitute tih lawm emaw khawtlang dan kherh khiap tak tak kha zawm thlip thlep a tum lo. Tin, amah pan tu natna vei leh rualban lo te khan an mamawh em a, chu chu a ti hlawhtling mai a ni.

Zeng pakhat an rawn hruai te khan Isua tihdamna chan kha a tum a sin. Kapernaum khuaa in pakhat ah thu a hril a, in chhung leh pawn lamah an khat tlat a nih hmel. Zeng rawn zawn tute kha kawngka ah pawh an lut theilo, mi an khat vek. Khatia damlo rawn zawn luh tum te chu In chhunga awm te khan lo ken ve mai awm hi a nia, mahse, ken an tum lo a niang in chungah an zawn chho a, In chung an ti kua a, Isua zawnah tak zeng chu an zuk thlak thla ta a ni. (Mk.2:1ff)Heng hunlaia Juda te In sak danah hian mi nawlpuiin abangah leirawhchan an hmang  a, a then chuan tiau lung an hmang a, chirh in an char leh mai thin bawk. Tin, In chunga tan hian bang inkara thing khamphei chungah phairuang zampher emaw hnimbuk emaw an phah a, chu chu lei leh lung chhutnawi chawhpawlh in an vur leh mai thin, a khat tawkin an nawr mam fo thin. Chuvangin, zeng rawn zawn tute tan pawh in chung han reh pawp chu a harsa lutuk lo niin a lang.

                Tin, Jeriko alo luh dawn pawh khan Mitdel Bartimaia khan Isua a ni tih a hriat veleh ring takin alo au a, “Isu, Davida fapa min khawngaih rawh” tiin. Khatiang mitdel au vak vak ta chu lo hau tawk an awm a. Mahse, a aia ringin Isua kha a au leh a, Isuan a tidam ta a nih kha. (Mk. 10:46ff)

Judate khan Chawlhni (Sabbath) an serh em em a, hemi ni hi chuan 3000 ft bawr aia thui bak  an kalsawn thiang lo (Ex 16:29), 1 km vel a nih chu (Chawlhni kalna tawk tiin an sawi thin). Sabbath ni chuan mei nun loh tur (Ex 35:3), hna reng reng thawh loh tur (Ex 20:9), hnathawk lui chu tihlum tur (Ex 31:15) Judate thurochhiah bu (Talmud) ah phei chuan chipchiar takin an ziak a, hnahthel aia rit chawi te, damlo tih dam te kha hnathawk anga ngaih vek a ni. Mahse, Lal Isua khan Sabbath ni ah rawngbawl tura chhuah a thulh lova, sabbath Lal anih thu sawiin buh hmun te an paltlang a, a vuite an ei bawk a. (Mat. 12:8)

                Tin, Sabbath ni ah Bethesda  dil kama dam lo a ti dam a, Juda dan bawhchhia in a mut phah a lak tir bawk a ni. Rilru lam zir mi ten an tia lawm, kha pa phei kha chu kum 38 zet dam lohna in a tlakbuak tawh vangin a rilru thlengin a damlo an ti, Isuan dam a duh leh duh loh a zawh pawh khan “duh e” ti mai lovin midangte demna rilru pu ran chung leh mahni inkhawngaihna zawng zawng nen Dil a dah thla tu a neih ve loh thu te, luh a tum chhunga midangin an luh khalh thu te in a a chhan teh duah kha. (Jn.5:6ff). Tin, Simon Petera pizawn a tihdam te (Mk 1:30f), vung a tihdam te (Lk 14:1ff), kut zeng a tihdamte (Mt 12:9f) kha Sabbath ni ah vek a ni. Tin, Kut zeng a tihdam dan phei chu a hunlaia run thlak tak, Pathian chauh in a tih tur nia an hriat, sual ngaihdamna thu in a tidam nghe nghe a ni.

                Lal Isua hian a rawngbawl chhan a chiang a, natna vei leh rualbanlo te khan a mah an mamawh zia a hria a, a hmangaih a. Chu hmangaihna chuan a hunlaia sakhua leh khawtlang dan pel rawk khawp in rawng a bawl tir a ni.

        3) Rualbanlo hmangaih kawngah Isua hnung i zui ve ang u:

                Nazareth Manifesto kan sawi tawh a, Lal Isua rawngbawl zui dan pawh kan hre tawh bawk. Riangvaite hnena chanchin tha hril, mitdelte mit tih var, rahbeh, hmusit, enhran tuarte chhanchhuah hna kha tlin takin a thawk a, tha takin a hlen a ni.

                Lal Isua din Kohhran te hian he rawngbawl hna hi theihtawp in kan chhunzawm a ngai a, kan hlamchhiah a thiang lo a ni. Tunah hian Kohhran ang chuan Lal Isua rawngbawl dan ki thum (3) hi kan kalpui mek a, Pulpit atang leh hmun dangah te thu kan hril a, Sunday School leh Biak In ah te, School kaltlang te in Pathian thu kan inzirtir bawk. Tin, tihdam rawngbawlna ah Hospital changtlung tak Durtlang ah te, Lunglei ah te kan din mai bakah Ramthar thlengin kan kalpui a. Mahse, kan duhtawk mai a rem lo! Hei aia nasa leh thahnem ngaia thawh a hun tawh a ni.

                Rualbanlo kan tih te hi Pathian in a hmangaih, a anpuia a siam ve tho te an ni. Pathian hmuhah chuan ang khat reng kan ni. Anmahni hmusit a, en hrang turin enge kan nih bik? Han in chhuang thei kan ni em? Sam 139:13f chho a mihring a siam ah khan an tel ve a sin, Pathian in a hriat chian em em zingah Rualbanlo te hi an awm a ni.

                Fuke kima kan piang te, ngaihtuahna fim tak kan hmang thei te hi fuke kim lo leh dik lo, ngaihtuahna fim hman theih loh vanga Rualbanlo kan tih te tan ani dawn lovemni? Pathian hian i kut lo chu kut dang a nei lo. Rualbanlo te chunga A thil mak tih te A chhunzawm leh theihna hmanrua chu NANGMAH kha i ni.

                Kan School ah sawn taksa leh rilru lama rualban chiah lo kan kawl nual a, A then chu Autism kan tih mai, mahni khawvel hrang nei, tih duh zawng riau nei te, midang be ngai miah lo te, a then erawh taksa chet vel harsa ti em em te kan nei bawk a. An chhungten kan hnenah an rawn dah a, mahse, thenkhat te chuan an unau mi pangngai tak tak te erawh School dangah an dah daih thung a, an ngeiawm lek lek thin. Mahse, ka thawhpuite bula ka sawi fo thin chu, “Heng ho hi Pathian in kan enkawl tura min pek a ni a, an chhungte pawh in School danga dah lovin min ring ngamin heath an dah a, Pathian malsawmna kan dawnna hnar tur te an ni hi

                Chunglam hian hengho tan hian a hranin vantirhkoh emaw a fapa Lal Isua Krista hi rawn tirh leh a tum lo. A mah ringtu, A Kohhrana tel te kutah hian he rawngbawl hna hi a dah tih hria ila, min rul let ve thei miah lo tur te, kan tihsak ani tih pawh hrethiam pha lo tur te hmangaih a, tanpui zel thei turin inbuatsaih ang u.

Comments

Popular posts from this blog

Rawngbawlna: Lal Isua atangin

Krista Rilru: Inngaihtlawmna

PATHIAN BIAK INKHAWM NGAIH PAWIMAWH