Pathian biak Inkhawm hruaai leh sermon inkaihhruaina

Pathian Biak Inkhawm Hruai leh Thuhril Inkaihhruaina
                         - Lalramluahpuia Colney
A. Pathian Biak Inkhawm Hruai:
Pathian Biak Inkhawm hruai dan ah hian ‘hei hi a tha ber’ tih tur a awm lova, Inkhawm zawng zawngten tihtak zeta Pathian an pawl theihna tura kaihhruai kha ‘a tha ber’ chu ani mai. Hruaitu chuan Inkhawma tihtur fel takin ruahman se la (Ziak ngeia dah hi a tha). Thut leh din hun te, tawngtai hun, hla sak hun etc te kha a indawt fel taka rem lawk a pawimawh.
1. Pathian be tura sawmna (Call to worship) : Bible chang duh lai lai chhiar tur a ni lo, Pathian be tura inkhawm ho sawmna a ni. Sawi zui loh tur, chang khat emaw chang hnih emaw  chhiar a tawk. Mi thenkhat chuan Bible chhiar kher lovin hla thu emaw tawngkam mawi hnai tak an phuah bawk thin.
E.g (Hruaitu a rawn ding chhuak anga, mipui lam hawi thei se) “Pathian chibai I buk ang u – Pathian chu thlarau a ni a;a chibai buk tuten thlarau leh thu takin chibai an buk tur  a ni”(John 4:24)( hei lo pawh…Sam 100:1-3; Isaia 55:6-7; Sam 103: 1-5 etc) (Lalpa’n malsawm rawh se tia tlip zui kher pawh a tul lem lo)
2. Tawngtai (Invocation): Bible chhiar zawha hruaitu tawngtai hi fimkhur a ngai, Tantu an awm phei chuan an chham tur zawng zawng lo chham khalh a awl. He laia tawngtai hi Inkhawm service-a lo tel ve tura Pathian (Thlarau Thianghlim) sawmna a ni. Chutihrualin, Tantu hranpa an awm loh chuan tantu tawngtai thuchham ang te pawh zeh tel a pawilo.
E.g. “Khawngaihtu Pathian, I lakah hian thil inthup a awmlo a, saruak leh inhawng sa vek a ni e. Kan thinlung bawlhhlawh min silfai sak la. I Thlarau Thianghlim in min chhungkhat la, fak duh thinlung min pe ang che, Isua hmingin kan dil e, Amen”
3. Thu puan: Secretary chuan Inkhawm prog.a puang hmasa ber ang, a hnuah thildang.
3. Tantu : Hruaitu in tantu a sawm hian mipui lam hawi a mawi a, hming lam ngeia in sawm hi a zahawm.
4. Hla thlan: Uluk taka hla thlan a pawimawh. Hla hruaitute an lo in rin theih nan chang khat emaw chhiar a tha. Inkhawm boruak ena hla thlan thiam a pawimawh. Tin, Hla sak reng reng hi Pathian fak leh chawimawina emaw mihring lam inhlan nan emaw a ni fo. Thuhriltu sawmna hla a awm lo.
E.g “Pathian fak leh chawimawi nan KHB number 63-na ‘Aw, mi sang tam tak zaite chu’ tih hla kha kan sa ang a… (Ding chungin tih kher loh tur, din tur a ni tawp mai)
5. Thawhlawm lakkhawm: A tlangpuiin Thawhlawm lakkhawm pah hian hla kan sa thin a, heng hunah hian ‘Thilpek rawngbawlna lam hla’ sak hi a inhmeh bik. (KHB 590/591).
E.g ‘Thawhlawm kan la khawm ang a (Lakkhawmna kan lo nei ang tih loh tur), chumi chhung chuan KHB 590….”
6. Thawhlawm hlan: Midang kan sawm dawn a nih chuan sawi lawk hmasak a tha. Hruaitu in a hlan mai hi a awlsam, thuhriltu pek chhawn kher hi thuhriltu tan mangnghilh palh a awl.
7. Tawngtai rual: Tawngtai rual kan rawt dawn a nih chuan tawifel taka hun hawn mai a tha.
E.g. “Kan tawngtai rual ang a (Tawngtai rualna kan lo nei ang a tih loh tur), tunah tawngtai thupui thawh duh tan hun I hawng ang u” (A theih chuan thupui sawi nawn leh vek nise)
8. Thuhriltu sawm: Thuhriltu kan sawm dawn hian tawngkaa sawm mai tur a ni. Mikhual emaw branch pawn lam an nih chuan an chanchin tawitea sawi hmasak a fuh. Tin, hruaitu in thuhriltu thusawi lo tuihnih ve chiam hi a mawi lem lo (Thurin kalh a awm a nih ngawt loh chuan).
E.g. “Thuhriltu I lo sawm ang u” tih mai hi a tha. “Inthlahrunglo sela…” tih kawi duah te hi a chuangtlai.
9. Hla sak: KHB ah hian Ban hla a awmlo a, Tinna hla erawh a awm(KHB no.599). Thuhriltu in hla a thlang a nih loh chuan hruaitu in thuhriltu thusawi nena in mil deuh hla lo hual lawk a fuh.
E.g, “Kan Inkhawm kan bang/tin dawn tawh ang a, chumi hma in KHB no……ilo sa ang u” (Ban hla ilo sa ang u tih loh tur)
10. Hruaitu awmdan tur: Inkhawm tan hma pawh nise hruaitu kun ngur ngur emaw thil lo chhiar mual mual te hi a mawilo…mipui lam hawi se la, inkhawm kal boruak enin ring lutuk lovin zai ve rawh se. Tin, din laia thil dang khawih pah sek te, kun ngur chunga inkhawm hruaite, zawitea tawng te hi a zahawm loh. Ngil taka din a, mipui lam hawi a, inkhawm kaihhruai tum tur a ni.

            B. Sermon( Thuhril):
Thuhril hi mite thlarau nun chawmna ah chuan a pawimawh ber ti ila kan sawi sual awm love. Thuhril tih hian thil pali a keng tel a: 1) Thuhriltu a awm 2) Thuhriltu chuan  Pathian thu a hril 3) A thuhril chu a ngaithlatute tana a hril a ni 4) Thuhril ah chuan Thlarau Thianghlim in hna a thawk. Thuhril (Sermon) hi chi hrang hrang a awm a, a pawimawh zual pathum hi en ila:
1) Topical Sermon: Sermon eng pawh Bible chang mila thupui vuah, mahse a innghahna Bible chang aia thupui lam chauh thlur bing a, a thensawm (outline) danah pawh Bible chang tarlanin awmzia a neih zui lem loh hi Topical sermon an tih chu a ni. E.g Numbers 12 behchhan hian thupui atan ‘Inngaihtlawmna’ tih vuah ta ila, thupui kan thensawm dan tur chu – i) Inngaihtlawmna awmzia, (ii) Tute nge mi inngaitlawm te chu, (iii) Inngaihtlawmna hlut zia. Heng point pathum sawifiah nan hian Bible pawn lam thuziak thlengin hman a rem vek a ni.
2) Textual sermon : A thupui leh thupui thensawm (outline) danah Bible chang pakhat/pahnih zula siam, mahse, a thensawm sawifiahnan erawh a milpui Bible chang dang ami lakkhawm hi textual sermon chu a ni. E.g. Numbers 12 behchhan bawk hian thupui a tan ‘Inngaihtlawmna’ ni ta se, thupui thensawm dan tur chu Bible chang mil zelin (i) Mosia hi tunge a nih?, (ii) Mosia inngaihtlawmna, (iii) Midang zawng aia Mosia inngaihtlawm theihna chhan/ Mosia inngaihtlawmna thuruk. Heng point pathum sawifiah nan hian Mosia chanchin, bung danga inziak te hman a rem vek.
3) Expository sermon: He sermon hi chu a dang zar mai. Thupui, thupui thensawm, leh a chhungthu hi Bible chang thlan atang vekin a ni tur a ni. He sermon ah hi chuan a sawitu in ama lunglen zawngin thupui a kuai her thianglo a. Bible in a sawidan bak a pelh a rem lo. A changthlan ah chauh a in sawrbing tur a ni. E.g Numbers 12 – thupui atan ‘Mosia, Pathian mi’ ni ta se, thupuia kan luh hma in Number bu leh bung 12 thu chhui zauna (Text study, historical background etc) a sawi hmasa phawt ang. (i) Chang 3-na ah Mosia inngaihtlawm thu, (ii) chang 4-8 ah a rinawmna, (iii) chang 9-16 ah amah dotu/sawiseltute a ngaihdam theihna.
Thupui then dan (Sermon Outline):-
Sermon hi mihring taksa ang mai a ni – Lu, awmbawr/dul, leh ke. Eng emaw ber a kim loh chuan sermon puitling  a ni theilo.
1) Thuhmahruai (Introduction): ‘A bul tan that chu a chanve zo ang a ni’ tih a nih kha! I inbuatsaih that loh thute, thusawi I thiam loh zia leh I tlin lohna te I sawi hmasak vaih chuan (Hei hi chu midang hriat lohvin Pathian hnenah thlen ang che) tuman I thusawi an ngaithlak an chak lo ang. Chuvangin, thupui ah tui la, phur la, sawi chak zek zek angin lang ang che. Thuhmahruai ah hian I thupui lam hawi Bible thu emaw, tunlai thilthleng (current Issue) emaw testimony emaw thawnthu tawi emaw sawiin thupui hmelhriattirna ah ngaih tur.
2) Thupui:- Thupui thensawm ah hian a ngaithlatu turte boruak chim chin hre reng ila…
a) I thupui awmzia sawifiah rawh: Thupui eng pawh thlang la Bible behchhanin emaw pawn lam thu hmangin emaw sawifiah hmasa ang che. I sawifiahna kha duh leh point-in I then thei. Thupui I hriatthiam dan sawi ringawt lovin tuten emaw (Bible chhung thu ami emaw Theologian-te emaw) an hrilhfiah dan sawi tel la, a chiang bik. Kan in chhiar zauh peih loh vanga thupui kan sawifiah tawk loh chang a awm fo.
b) Tehkhinthu/Entirna:- Isua khan tehkhinthu a sawi nasa khawp mai, a ngaithlatu tan a chiang bik. Kan thusawina ngaithla tute a zira tehkhin thu emaw entirna emaw hman hian nasa takin thusawi a pui, a fiah hma bik! Tunlai thil thleng ngei anih phei chuan a chiang duh bik.
c) A hman dan tur (Application): Thupui awmzia I sawifiah tawh a, chumi hnu ah chuan engtin nge kha thu kha kan nunah kan seng luh ang?Engtin nge kan nun chhuahpui theih ang? Hei hi mi tam takin an sawi hmaih fo thin. Thupui tha tak tak kan sawi a, a nun chhuahpui dan lam kan hlam chhiah fo. Rinawmna chungchang sawi ta ila, mi rinawm ni tura thil tul te, eng kawnga rinawm tur nge kan nih thu te kan sawi loh chuan a kimlo. Hei pawh hi a point-a sawi a rem bawk.
3) Thu khai khawmna (Conclusion): Thuhmahruai aiin a harsa mah zawk. I thusawi zawng zawng khaikhawmna a ni. Thenkhat chuan tehkhin thu hmangin an khaikhawm a, thenkhatin sawmna (chona) ang zawngin. I thusawia I ngaih pawimawh lai bik sawi nawn leh zawng pawh in thu a khaikhawm theih tho.
Awmdan tur: Ding ngil la, Pulpit bawh suh. I mit ngeiin mipui en rawh. I thusawi milin I kut lek chhuak la, I aw rawl, atul dan angin, ti danglam thin rawh. 

Comments

  1. Aṭha hle mai. Amaherawh chu, chairman kaihhruaina bik khi chu kan dinchhuahpui dan a inang lo hle mai.

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

Rawngbawlna: Lal Isua atangin

Krista Rilru: Inngaihtlawmna

PATHIAN BIAK INKHAWM NGAIH PAWIMAWH